Nhụy hoa nghệ tây – 4 điều về nhụy hoa nghệ tây không ai nói với bạn

Lịch sử gieo trồng và sử dụng nhụy hoa nghệ tây được ghi nhận từ hơn 3000 năm trước và lan truyền trong nhiều nền văn hóa, văn minh trên thế giới. Saffron một loại gia vị được tạo ra từ cây nghệ tây (Crocus sativus), vẫn là loại gia vị đắt nhất thế giới trong suốt chiều dài lịch sử. Với vị đắng, hương thơm của cỏ khô, mật ong hòa quyện đặc trưng, nhụy hoa nghệ tây đã được sử dụng như một loại gia vị trong các món ăn dành cho giới quý tộc và làm thảo dược chữa bệnh cũng như để nhuộm vải trong hàng nghìn năm nay.

Nguồn gốc của nhụy hoa nghệ tây

Nguồn gốc, vùng đất đầu tiên trồng cây nghệ tây trên thế giới cho đến ngày nay vẫn đang gây ra nhiều cuộc tranh cãi. Tuy nhiên, có những bằng chứng thuyết phục có thể dựa trên đó để lý giải sự có mặt của giống cây quý hiếm này trên vùng Địa Trung Hải.

Những dấu tích ban đầu xuất hiện trên những bức điêu khắc miêu tả cuộc sống sinh hoạt của người dân Ba Tư gắn liền với hình ảnh của loài hoa này. Ngoài ra, màu sắc chủ đạo của các tác phẩm nghệ thuật này đều có màu tương đồng với màu sắc được tạo ra từ nhụy hoa nghệ tây. Người ta cho rằng nhụy hoa nghệ tây có nguồn gốc từ Tây Nam Á và được trồng đầu tiên ở Hy Lạp.

Tiền thân của cây nghệ tây thuần hóa là cây Crocus cartwrightianus. Sau đó người ta nhân giống những cây có nhụy dài và thu được loại cây nghệ tây như ngày nay. Saffron lần đầu tiên được ghi chép trong tài liệu tham khảo thực vật Assyrian thế kỷ thứ 7 được biên soạn dưới thời Ashurbanipal. Kể từ đó, tài liệu về việc sử dụng nghệ tây trong khoảng 4.000 năm trong việc điều trị các loại bệnh khó trị. Dần dần, saffron được lan rộng ra khắp Á – u, rồi đến các vùng của Bắc Phi, Bắc Mỹ và Châu Đại Dương.

Nhụy hoa nghệ tây nào tốt nhất?

Có khoảng 30 quốc gia đã và đang trồng nghệ tây để lấy thành phẩm là sợi nhụy. Nhưng phần lớn sản lượng saffron trên toàn thế giới đều có nguồn gốc từ Iran (khoảng 92%), trong đó, vùng Khorasan chiếm 78%.
Bên cạnh đó, Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên Hợp Quốc FAO’s đã công nhận saffron Iran là loại tốt nhất trên thế giới.

Thêm rất nhiều bằng chứng cũng cho thấy các thành phần như Crocin (thành phần tạo màu), Picrocrocin (thành phần tạo mùi), Safranal (thành phần tạo màu) có trong saffron Iran đạt cao nhất. Tất cả những yếu tố này được tạo thành nhờ vào các điều kiện địa lý, thổ nhưỡng, khí hậu, thời tiết và kinh nghiệm canh tác lâu đời tại vùng đất Ba Tư cổ đại.

Quá trình gieo trồng, chăm sóc, thu hoạch saffron được thực hiện thế nào?

Vấn đề lớn nhất trong việc gieo trồng cây nghệ tây là sự suy giảm chất dinh dưỡng trong đất. Vì vậy, để bổ sung và trả lại độ dinh dưỡng cho đất, người ta thường phải xen canh các cây trồng khác như cây đậu hoặc ngũ cốc.

Cây nghệ tây là cây trồng lâu năm, có tuổi đời kéo dài khoảng 8 năm. Tuy nhiên, saffron đạt chất lượng cao nhất là vào khoảng năm thứ tư. Do vậy, các loại saffron thượng hạng là loại được thu hoạch vào năm này, giai đoạn “bánh tẻ” không quá già, cũng không quá non.

Để tạo ra được sản phẩm nhụy hoa nghệ tây khô là cả một quá trình kéo dài và cần sự tỉ mỉ. Những điều kiện (nhiệt độ, độ ẩm, ánh nắng, đất…) khiến cho loài hoa này thu nhận và tạo ra những sợi nhụy đắt giá con người không thể tạo ra được. Chúng chỉ được tạo ra trong môi trường thực sự phù hợp.

Saffron được thu hoạch vào độ mùa thu (khoảng tháng 10, 11) theo lịch Ba Tư. Vụ mùa chỉ kéo dài trong vài ngày nên cần lượng nhân công thu hoạch rất lớn, làm việc liên tục trong 40 giờ. Saffron rất nhạy cảm với ánh sáng, chúng nở vào lúc bình minh và héo khi mặt trời khuất bóng. Người ta chỉ thu hái hoa trước khi cánh hoa hé mở để các sợi nhụy vẫn còn được các cánh bảo vệ, đảm bảo dưỡng chất hoàn hảo.

Sau khi được thu hoạch, những sợi nghệ tây được những người phụ nữ cẩn thận tách ra khỏi bông hoa. Các sợi được sấy khô trong lò chuyên dụng. Theo đó, 80% nước trong sợi bay hơi và thu được thành phẩm là sợi nhụy hoa nghệ tây khô.

Nhụy hoa nghệ tây giả được tạo ra như thế nào?

Việc sản xuất ra nhụy hoa nghệ tây giả đã tồn tại hàng nghìn năm trước chứ không phải cho đến ngày nay mới bùng phát. Vì giá thành của loại sản phẩm này khá cao và có thể mang lại lợi nhuận khổng lồ cho những kẻ làm giàu bất chính.

Các loại saffron giả

Có một số loại saffron giả được tạo ra bằng cách làm bằng một loại nguyên liệu khác rồi nhuộm màu, hương vị giống với sản phẩm khác hoặc đổi nguồn gốc của saffron.

Saffron giả được làm từ các nguyên liệu như vỏ cây, bột nghệ, bột ớt và các loại phẩm màu, chất tạo mùi. Ngoài ra, sợi nhụy màu vàng của saffron cũng được nhuộm đỏ để trở thành loại cao cấp có giá thành cao.

Các loại saffron giả khác thực chất là một loại cây giống với sợi nhụy hoa nghệ tây (người ta gọi là cây hồng hoa), chúng được trộn với saffron thật để bán với giá tương đương với saffron thật, chất lượng cao. Thậm chí, chúng còn được thay đổi cả nguồn gốc xuất xứ đế đánh lừa người mua hàng.

Ngoài ra, saffron còn được làm giả bằng cách trộn loại thật với loại giả nhằm đánh lừa những người có ít kiến thức về loại sản phẩm này.

Cách nhận biết saffron giả

Nhờ vào việc nhận biết cách thức tạo ra saffron giả, có thể nhận biết saffron giả bằng một vài cách sau:
Saffron dạng sợi không bao giờ có vị ngọt. Nếu nếm thử có vị ngọt trên đầu lưỡi thì chắc chắn đó là giả. Saffron thật sẽ có vị hơi đắng.

Saffron có mùi rất riêng biệt. Nhụy hoa nghệ tây giả hầu như không có mùi thơm. Nhưng với một lượng nhỏ nghệ tây thật cũng sẽ có mùi đặc trưng và nồng. Để xác định mùi hương trước tiên bạn phải biết mùi nghệ tây thật như thế nào. Saffron thực sự là một sự pha trộn của mùi đất, mùi vani, mật ong, cỏ khô.

Saffron có hình dáng đặc biệt, khó bắt chước và làm giả, chúng có hình thuôn dài và phình ra ở đầu nhụy. Đây là yếu tố mà hầu như không có loại saffron giả nào có thể bắt chước. Ngoài ra, màu sắc cũng là yếu tố giúp đánh giá saffron. Saffron thật sẽ không mất màu ban đầu sau khi cho vào nước mà vẫn giữ nguyên sợi. Loại giả sẽ mất hoàn toàn màu sắc khi được cho vào nước và sẽ không còn hình dạng ban đầu, thường bị tan ra. Nước với nghệ tây nguyên chất sẽ chuyển sang màu vàng tươi. Loại giả sẽ chuyển sang màu đỏ cam.

Tìm đến với những cơ sở uy tín chính là cách để không mua phải hàng giả kém chất lượng, ảnh hưởng tới sức khỏe. Công ty cổ phần Saffron Việt Nam là đơn vị đầu tiên nhập khẩu nhụy hoa nghệ tây Iran được Đại sứ quán Iran tại Việt Nam công nhận về chất lượng. Ngoài ra, các chứng nhận về sản phẩm như vệ sinh an toàn thực phẩm, tiêu chuẩn lựa chọn, chỉ tiêu đánh giá mức độ sản phẩm… được công bố công khai cho người tiêu dùng tham khảo.